Zaloguj się

Menu

Kursy internetowe

Najczęstsze błędy interpunkcyjne

Interpunkcja jest piętą achillesową wielu piszących. Chciałabym dzisiaj skomentować kilka najbardziej typowych błędów interpunkcyjnych.    

            Każdy zna regułę, która nakazuje przed niektórymi wyrazami (takimi jak który, że, więc) stawiać przecinek, a przed innymi (takimi jak i, lub, oraz) go nie stawiać. To zasady ogólne, bardzo pomocne na początkowym etapie nauki pisania, ale stosowane bezrefleksyjnie prowadzą do powstania błędów. Oto kilka przykładów zdań niepoprawnych (znak (!) stawiam tuż po miejscu wymagającym korekty):

/1/ Można, (!) więc stwierdzić spadek w zakresie znajomości zasad ortograficznych w kolejnych klasach.

/2/ Widziałem zawody podczas, (!) których  zawodnik stracił przytomność.

/3/ Mimo, (!) iż istnieje już kilka dokumentów popierających równość wszystkich ludzi, to problem dyskryminacji kobiet jest ciągle obecny.

/4/ Odpowiedzi można przesyłać za pomocą aplikacji, która została umieszczona na stronie (!) lub telefonicznie.

Przed więc zwykle przecinek stawiamy, ale to „zwykle” odnosi się do funkcji łączenia zdań współrzędnie złożonych. W przykładzie /1/ więc nie łączy takich zdań, występuje w zdaniu pojedynczym, nie powinno zatem być poprzedzone przecinkiem. W przykładzie /2/ przecinek rozbija całe wyrażenie, gdyż wyraz „podczas” jest częścią zdania podrzędnego. W tym wypadku przecinek powinien stać po wyrazie „zawody”. Niektóre wyrażenia (takie jak mimo że ze zdania /3/, ale także chyba że, zwłaszcza że, jako że, pomimo że, tylko że, tym bardziej że) stanowią całości i nie należy ich rozdzielać przecinkiem.

            Przykład /4/ stanowi jednocześnie ilustrację kłopotów innego typu, a mianowicie niezamykania zdań wtrąconych przecinkiem. Fraza która została umieszczona na stronie jest podrzędna w stosunku do zdania głównego Odpowiedzi można przesyłać za pomocą aplikacji lub telefonicznie. Skoro stawiamy przecinek przed wtrąceniem, powinniśmy go także postawić na jego końcu. Nie jest tu istotne, że przecinek wypadnie przez spójnikiem zwykle niewymagającym przecinka. Ważniejsza jest struktura składniowa zdania złożonego, czyli wykazanie przecinkami, że dana fraza rozbija strukturę zdania nadrzędnego. Kolejne przykłady błędów wynikających z niezamykania przecinkiem zdań podrzędnych wtrąconych reprezentują poniższe zdania:

/5/ Praca z uczniem, który ma zdiagnozowane trudności w nauce czytania i pisania (!) to problem, z którym współcześni nauczyciele muszą zmagać się coraz częściej.

/6/ Przykładem ćwiczeń, w których wykorzystuje się umiejętność  pisania ze słuchu (!) są dyktanda.

            Na zakończenie kilka uwag na temat znaku zapytania. Wydawałoby się, że nie ma nic łatwiejszego niż posługiwanie się nim, a jednak czasami użycie pytajnika jest błędne. Chodzi zdania złożone, w których zdanie podrzędne ma formę pytania. Przykłady błędów tego typu ilustrują poniższe zdania:

/7/ Zapytał, kto to powiedział? (!)

/8/ Powiedz mi, gdzie mieszkasz? (!)

            Gdyby frazy kto to powiedział lub gdzie mieszkasz były samodzielnymi zdaniami, należałoby je zamknąć znakiem zapytania. W podanych przykładach stanowią jednak podrzędną część zdania złożonego, w którym zdania nadrzędne (zapytał, powiedz mi)  są oznajmujące. Znak interpunkcyjny zamykający wypowiedzenie należy dostosować do zdania nadrzędnego, a skoro ono jest oznajmujące, na końcu należy postawić kropkę.

            Omówiłam kilka najczęstszych odstępstw od reguł interpunkcyjnych. Mam wrażenie, że uczniowie mają coraz więcej trudności w posługiwaniu się przecinkami i raczej ich unikają. Czy Państwo  uważają podobnie?

Komentarze (3)

Zaloguj się aby dodać komentarz

Problematyka poruszona przez Panią jest bardzo istotna. Potwierdzam, że interpunkcja stanowi dla uczniów spory problem. Unikają przecinków, bądź stawiają ich zbyt wiele. Podczas zajęć korekcyjno-kompensacyjnych korzystam z tekstów pozbawionych znaków interpunkcyjnych. Dzięki takim tekstom uczniowie doskonalą wrażliwość interpunkcyjną, która jest przecież równie ważna, jak ta ortograficzna.

Marta Kuczyńska

Dziękuję za komentarz :-).
Zastanawiam się, czy interpunkcja zawsze była dla uczniów czymś trudnym, czy raczej stała się taka całkiem niedawno. Watpliwość mogliby rozwiać nauczyciele z długoletnim stażem. Jeśli sprawność interpunkcyjna się obniża, to jakie mogą być tego przyczyny?

Elżbieta Awramiuk

Ostatnie trzy akapity są dla mnie "odkryciem" językowym.Bardzo Pani dziękuję za podzielenie się z czytelnikami swoją wiedzą.

Agnieszka Skrzydelska

Okiem językoznawcy. Blog dr hab. Elżbiety Awramiuk

Z wykształcenia jestem językoznawcą polonistycznym. Swoje życie zawodowe związałam z Uniwersytetem w Białymstoku, gdzie obecnie pracuję na stanowisku profesora w Zakładzie Współczesnego Języka Polskiego na Wydziale Filologicznym. Jestem członkiem Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, międzynarodowego stowarzyszenia International Association for the Improvement of Mother Tongue Education (IAIMTE), a także zespołów redakcyjnych dwóch czasopism: L1 – Educational Studies in Language and Literature oraz Białostockie Archiwum Językowe. Mimo pracy na uczelni miałam okazję poznać życie polskiej szkoły z wielu perspektyw. W latach 90. pracowałam jako polonistka w szkole średniej (wspominam ten okres jako fenomenalne doświadczenie zawodowe i osobiste), a potem wiele lat współpracowałam z białostockimi szkołami jako metodyk wprowadzający studentów w tajniki pracy nauczyciela polonisty. Poznawałam też szkołę z perspektywy rodzica dwojga dzieci. Moje zainteresowania naukowe dotyczą kształcenia językowego, lingwistycznych podstaw nauki czytania i pisania oraz fonologii i ortografii współczesnego języka polskiego. Wokół tych zagadnień będą koncentrowały się moje wpisy. Liczę, że kontakt z nauczycielami pozwoli mi skonfrontować mój punkt widzenia z ujęciem praktyków, a przy okazji – czego bardzo bym sobie życzyła – odnaleźć nowe interesujące obszary badawcze, interesujące także z tego powodu, że wypływające z realnych potrzeb ludzi zajmujących się edukacją. Gorąco zapraszam do lektury i wymiany poglądów.