Ja czytam!

Jest taka kampania, która się nazywa „Ja czytam!”. Ktoś powie- jedna z wielu, bo dziś pojawiło się naprawdę wiele tego typu propozycji. Dla mnie to jednak coś zupełnie innego. Kampania „Ja czytam!” nie jest  kolejną propozycją promowania czytelnictwa. Odnosi się rzecz jasna do czytania, ale rozumianego jako szczególny rodzaj kompetencji. Przede wszystkim czytania jako umiejętności dekodowania wszelkiego rodzaju komunikatów kultury- ujętych tekstem w wybranych pozycjach literatury, ale też zapisanych ruchomym obrazem proponowanym przez film, pewnie też obrazem statycznym zamkniętym w dziełach sztuk plastycznych, może w rytmie i układzie dźwięków zawartych w utworach muzycznych…

Żyjemy w świecie wielowymiarowego przekazu dostarczanego nam na nieograniczoną w gruncie rzeczy liczbę sposobów. W efekcie wybieramy coraz częściej przesłania możliwie najprostsze, typu „niech prawo zawsze prawo znaczy, a sprawiedliwość- sprawiedliwość”. Problem polega na tym, że dziś rewolucyjny przekaz Juliana Tuwima, z wielu powodów już nie jest tak oczywisty. Podobnie jak nieoczywiste i poruszające głębokie pokłady refleksji może być przesłanie zgrabnej historyjki o wilku i trzech obrotnych świnkach. Historyjki, pozornie skierowanej do dzieci, ale kiedy się głębiej zastanowić dotykającej kwestii konsumpcjonizmu, ograniczeniom jakie nakładamy  na siebie chroniąc własną strefę komfortu czy pętom jakie nakładamy na siebie podporządkowując się powszechnie powtarzanym stereotypom. Świat nie jest taki prosty, jakim wielu z nas chciałoby go widzieć, a przez to może być daleko bardziej interesujący i zachęcający do odbiegającego od codziennej rutyny zaangażowania.

Najbardziej rozwinięte kraje świata, skupione w Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) poddają się rozmaitym badaniom, w tym również z zakresu edukacji.  W ostatnich latach zdecydowano się przebadać między innymi relacje uczeń – nauczyciel. Z grupy 34 analizowanych państw Polska znalazła się na ostatnim miejscu. Nie jest najlepiej. Co ciekawe, stosunki w szkole zupełnie inaczej wyglądają z perspektywy nauczycieli. Okazuje się, że w innym badaniu zorientowanym na analizę środowiska uczenia się i warunków pracy nauczycieli- TALIS,  ponad 90 proc. polskich nauczycieli przyznało, że przejmują się samopoczuciem uczniów, interesują się ich zdaniem i są z nimi w dobrych stosunkach. Tymczasem na brak porozumienia z nauczycielami wskazuje co czwarty wychowanek polskiej szkoły. Co gorsza aż połowa uczniów uważa, że nauczyciele nie kierują się ich dobrem.

Bez wątpienia jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest ograniczona otwartość na wzajemne rozmowy. Nawiasem mówiąc ograniczona z powodu obu stron. To nie jest do końca tak, że uczniowie biegają za nauczycielami, by z nimi porozmawiać i są przez swoich pedagogów nieustannie odtrącani. Wiele wskazuje na to, że otwartość na kontakt dużo częściej jest sygnalizowany ze strony dorosłych aniżeli dzieci. Problem polega jednak na tym, że zbyt często bywa po prostu odrzucany.

Dyskusyjne Kluby Edukacyjne- kluczowa propozycja kampanii „Ja czytam!”, może tę sytuację w zdecydowany sposób zmienić. Omawiany program bowiem, obok kształtowania kompetencji z zakresu czytania, rozwija również mniej jednoznaczne kompetencje społeczne dotyczące rozmaitych aspektów komunikacji interpersonalnej, empatii, tolerancji, otwartości w wypowiadaniu własnych poglądów i akceptacji czy przynajmniej dopuszczania możliwości wypowiadania odmiennych od własnych poglądów reprezentowanych przez inne osoby. Treść- książki, filmu, obrazu czy cokolwiek co zdecydujemy się wykorzystać jako pretekst do rozmowy, może być nie tylko podstawą do uwspólnianie interpretacji danego dzieła, ale też podstawą do budowania sieci interpretacji, refleksji, wiązania jednoznacznych skojarzeń z zupełnie nieoczywistymi doświadczeniami i asocjacjami myślowymi. Tak rozumiany dyskurs może nie tylko uczyć, ale też łączyć. Budować więzi, zaufanie, stymulować chęć czy nawet potrzebę dzielenia się swoimi emocjami i refleksją. Może być dobrym punktem wyjścia do kreowania nowych, zdecydowanie bardziej oczekiwanych przez nas relacji. Warto wziąć udział w kampanii „Ja czytam!”. Czytanie łączy.